پاداش پرستاری
پرستاری ناتوانان جسمی
از مصادیق بارز پرستاری کمک و نگهداری افرادی میباشند که دارای ناتوانی جسمی هستند، از نوزاد شیرخوار تا افراد مسن، پیامبر اسلام برای افرادی که این امر به عهده آنان میباشد، پاداش ویژهای یادآوری شدهاند:
«مَن اعانَ، ضعیفاً فی بدنهِ علی امرهِ، اعانةِ الله علی امرهِ و نصبَ لهُ فی القیامةِ ملائکةِ یعینونه علی قطع تلکُ الاهوال و عبور تلک الخنادق من النارِ، حتی لایصیبه من دخانها و علی سمومها و علی عبور الصراط الی الجنةِ سالماً امناً»(1)؛ هر کس انسانی را که ناتوانی جسمی دارد، یاری کند، خداوند او را در کارهایش یاری میدهد و در قیامت فرشتگانی را میگمارد تا او را در پیمودن مسیر هولناک قیامت و عبور از گودالهای آتش و بر عبور از صراط به سوی بهشت با سلامت و امنیت کامل یاری دهند.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: کسی که برای رفع نیازهای بیماری تلاش کند خواه آن نیاز برآورده شود یا نشود، همانند روزی که از مادر متولد شده است از گناهان پاک میگردد.
تقویت روحی
از عوامل مهم در بهبودی یک بیمار، توجه کامل پرستار به عوامل روانی میباشد، برخوردهای محبتآمیز، صبر و حوصله در شنیدن حرفهای بیمار، تحمل در شنیدن، نالههای بیمار، دادن امید بهبودی و بالا بردن روحیه، به بیمار میتواند نقش مهمی در پیشرفت به سوی سلامتی وی داشته باشد.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله میفرماید:
«اذا دخلتُم علی المریضِ، فنفسوُا له فیالاجلِ فانََّ ذلک لایُرد شیئاً و هو یطیب النفس» (2)؛ هر گاه بر بیمار وارد شدید، او را به سلامت و طول عمر امیدوار سازید، گرچه این امیدوار ساختن در قضا و قدر مؤثر نیست ولی بیمار را دلخوش میسازد و باعث آرامش وی میگردد.
پرستاری در عاشورا
چرا تولد زینب علیهاالسلام روز پرستار نامیده شده؟ آیا در پرستاری ایشان تفاوتی مشاهده میگردد؟
رسول خدا صلی الله علیه و آله گروهی از زنان را با خود به جنگ میبرد، تا به مداوای مجروحان بپردازند و از انفال به آنان میبخشید.»
با نگاهی به عاشورا میبینیم مجروحان جنگی از خود بر جای گذاشته است که قابل درمان نمیباشند که راهی برای ادامه حیات پیدا کنند، بلکه مجروحانی میباشند به فاصله کمتر از یک ساعت جان داده و به شهادت نایل میآمدند، ولی زنان در همین فرصت محدود در کنار زخمیان میماندند، خون از سر و رویشان پاک میکردند، دلداریشان میدادند.
در این میانه حضرت زینب علیهاالسلام مسؤولیتی بسیار گرانبارتر از دیگر زنان داشت، علاوه بر پرستاری روحی و جسمی از امام سجاد علیه السلام که در معرض خطر مستقیم دشمنان قرار داشتند به امور رسیدگی زنان عزیز از دست داده، و غارت شده میپرداختند، از جانب دیگر سخنان و برخورد کوبندهاش با خصم در جریان انتقال کاروان از کربلا تا کوفه را به عهده داشته، با بررسی جریانات واقع شده درمییابیم که پرستاری، به معنای واقعی در این برهه صورت گرفته است.
علاوه بر کمک به التیام زخمهای جسمی، بر آلام و دردهای روحی ایشان با سرافرازی و قدمهای استوار مرحم مینهاد و کاروان را به پیش میبرد، نمونه این گونه پرستاری را نه تنها در اسلام، بلکه در جهان نیز، آن از هم از زنی که خود برادر، پسران، و ... را از دست داده مشاهده نگردیده است.
پاداش پرستاری
در تاریخ صدر اسلام دیده میشود که پیامبر صلی الله علیه و آله همواره گروهی از زنان را همراه خود به جنگها، جهت پرستاری و مداوای مجروحین میبرده است و نمونههای فراوانی دیده شده، که پیامبر اکرم پاداشهای مادی به آنان عطا میفرموده است:
در بحارالانوار آمده است: رسول خدا صلی الله علیه و آله گروهی از زنان را با خود به جنگ میبرد، تا به مداوای مجروحان بپردازند و از انفال به آنان میبخشید.» (3)
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله میفرماید:
هر گاه بر بیمار وارد شدید، او را به سلامت و طول عمر امیدوار سازید، گرچه این امیدوار ساختن در قضا و قدر مؤثر نیست ولی بیمار را دلخوش میسازد و باعث آرامش وی میگردد.
عن الصادق علیه السلام عن آبائه قال: «قال رسول الله صلی الله علیه و آله مَن سَعی لِمریضِ فی حاجةِ، قضاها او لم یقضها، خَرج مِن ذنوبهِ کیومِ ولدتةِ امهِ» (4)؛ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: کسی که برای رفع نیازهای بیماری تلاش کند خواه آن نیاز برآورده شود یا نشود، همانند روزی که از مادر متولد شده است از گناهان پاک میگردد.
امام خمینی (ره) و پرستاری
«این شغل پرستاری از شغلهای بسیار شریفی است، که اگر چنانچه انسان با وظایف انسانی و شرعی خودش بکند، این یک عبادتی است که در فراز عبادتهای درجه اول است... پرستاری از بیمار امر بسیار مشکلی است. لکن خیلی ارزشمند است. اگر انسان با یک بیمار به طور محبت، به طور برادری، به طور خواهری، مراعات احوال او را بکند و این برای انجام یک وظیفه انسانی - الهی باشد از عبادات بسیار، ارزشمند است.» (5)
«... بیماران احتیاج دارند به محبت، بیش از آن که احتیاج به دوا دارند، یک مریضی که از خانهاش آمده است در بیمارستان، این مریض خودش را مثل این که یک غریب میداند، اگر چنانچه این پرستارها با او ملایمت، با رفتار انسانی، با محبت، مثل برادر و خواهر با او رفتار کنند، این حس غربت از او منفصل میشود و آرامش برایش حاصل میشود و این آرامش روحی در بهبود او کمک میکند.» (6)
پینوشتها:
1- بحارالانوار ، ج 75، ص 21.
2- همان، ج 81، ص 225.
3- همان، ج 16، ص 184.
4- همان، ج 81، ص 217.
5- صحیفه نور، ج 12، ص 81.
6- همان، ص 82.
ماخذ:
1- نگرشی اسلامی به فرهنگ پرستاری، اکبر اسدی.
2- نقش زنان در تاریخ عاشورا، دکتر علی قائمی.
منبع:
ماهنامه کوثر، ش 41، سودابه بیوس .
